Waar draait het om bij yoga? Zien of gezien worden? Kom je naar les om naar binnen te keren en jezelf te zien zoals je werkelijk bent? Of wil je gezien worden, post je filmpjes op socials van jezelf in yoga houdingen en doe je je best om de houdingen zo mooi mogelijk uit te voeren om indruk te maken op de docent of je buurvrouw of buurman op de mat?
Tegenwoordig zou je haast denken dat yoga gaat over gezien worden. Hoe mooier je bent en hoe leniger, hoe groter de verleiding om je aan anderen te laten zien. In mooie hippe yogamode en met een spirituele tekst erbij over wat yoga is en waarin je laat zien hoe jij yoga toepast in je dagelijks leven en hoe goed jij anderen kunt helpen om datzelfde te bereiken.
Maar werkt dat? Of bereik je soms juist het tegenovergestelde? Vinden mensen het werkelijk leuk om dit allemaal te zien en stimuleert het ze om ook aan yoga te gaan doen? En is het echt yoga? Waar gaat yoga eigenlijk over?
‘Zien door yoga’ was één van de boeken die wij bestudeerden in de opleiding. Het ging over de yoga sutra’s van Patanjali: de oude teksten waarin de yoga filosofie in korte kernachtige verzen uiteen wordt gezet. De eerste sutra luidt: “Nu, yoga discipline”. Volgens Rob Obermeijer, mijn yogaleraar, was de hele essentie van yoga terug te vinden in dat eerste woord: “Nu”. Yoga is de kunst van in het nu zijn. In open aandacht. En om dat te kunnen, heb je discipline nodig. Dat klinkt streng, maar discipline is afgeleid van het woord discipel en gaat over leerling zijn, en om leerling te zijn moet je in open aandacht kunnen zijn.
De volgende sutra herinner ik me (ja, we moesten ze uit ons hoofd leren, met als voordeel dat ik ze nu nog weet, na 26 jaar). “Yoga is het stilleggen van het wervelen van de geest.” En de derde sutra: “Dan is de ziener thuis in zichzelf.'” In yoga spreken we over de wervelingen van de geest, daarmee wordt verwezen naar de gedachten, gevoelens en emoties die ons de hele dag bezig houden. Yoga gaat er uiteindelijk over om dat wervelen stil te leggen.
Dat is geen eenvoudige taak en vraagt oefening en discipline. De wervelingen zijn niet alleen aanwezig in de geest, maar ook in de buitenwereld. Al die beelden op social media zijn wervelingen. Je kunt die niet stil leggen, je hebt daar geen invloed op, maar wél op de manier waarop je ermee omgaat. Een yogi laat de wervelingen er zijn. Hij is er zich bewust van, maar doet niet mee. Hij/zij laat het los en schenkt er geen aandacht aan. Dan worden de wervelingen vanzelf minder.
Het aannemen van yoga houdingen is één van de manieren om tot rust te komen. Maar dat is niet het enige. Het yogapad omvat zoveel meer. Je zou yoga kunnen zien als een proces van zuiveren. Dit begint bij de meest grove staat van zijn en eindigt bij de staat van samadhi, ofwel verlichting. Patanjali, die 200 jaar voor onze jaartelling, de yoga leer vastlegde, geeft in acht stappen aan hoe je deze staat van één zijn kunt bereiken.
De yama’s en de niyama’s zijn de eerste twee stappen. Dit zijn een soort leefregels, richtlijnen om je te helpen de innerlijke houding aan te nemen van een yogi. Asana en pranayama zijn stap drie en vier. De stappen daarna gaan over het terugtrekken van de zintuigen (pratyahara), concentratie (dharana), contemplatie of meditatie (dhyana) en uiteindelijk samadhi: een staat van open en aandachtig in het hier en nu zijn.
Dan is de ziener thuis in zichzelf. Dat is het doel van yoga, het landen in jezelf. Het aankomen in het moment en werkelijk thuiskomen in jezelf. Yoga is een innerlijke weg en geen uiterlijke. Hoe meer beelden wij hebben over wat yoga is, hoe meer dat ons in de weg zit. Dus richt je blik naar binnen en zie jezelf. Je zult versteld staan van je eigen innerlijke wereld.
Ik wens je een mooie yogareis toe en een zuivere intentie bij je beoefening.
Namasté
Ans